Chợ Truyền thống cần có cơ chế để phục hồi và phát triển sau Covid 19

    Chợ truyền thống loay hoay thay đổi cách bán hàng để thu hút khách 
   Theo thông tin từ Bộ Công Thương, các loại hình bán lẻ hiện đại như siêu thị, trung tâm thương mại... đang trở lại với tăng trưởng nhanh, tập trung chính ở các đô thị và thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp nước ngoài. Hiện 25% hàng hoá trên thị trường đang được lưu thông qua kênh này. Tốc độ tăng trưởng của chợ truyền thống vì thế chững lại, nhưng vẫn đủ sức duy trì cạnh tranh với các kênh phân phối hiện đại với lượng hàng hoá qua chợ 35-40%. Tại khu vực nông thôn, nông thôn khi thị phần hàng hoá lưu thông qua đây chiếm đến 50-70%.
   Cuối năm ngoái, cả nước có trên 8.500 chợ. Tuy nhiên, số lượng chợ đầu mối, chợ tổng hợp quy mô lớn có chức năng bán buôn, thu gom và phát luồng hàng hoá chiếm tỷ lệ khiêm tốn, chưa đầy 4%. 
   Nguyên nhân chủ yếu là do cơ sở hạ tầng của các chợ xuống cấp, yếu kém dẫn tới không đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người dân kinh doanh trong chợ.
   Mô hình quản lý các chợ đang hoạt động theo hình thức ban, tổ quản lý đều được giao đất không thu tiền sử dụng đất. Khi chuyển sang doanh nghiệp hoặc hợp tác xã chợ thì phải thuê đất trả tiền hàng năm, tính khấu hao. Lĩnh vực kinh doanh chợ ngày càng suy giảm, hiệu quả thấp nên cách tính này đẩy giá thuê quầy tăng cao, không đảm bảo được hoạt động của chợ.
  Vốn xây dựng, cải tạo chợ chủ yếu từ nguồn xã hội hoá, huy động của doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Tuy nhiên, thu nhập và sức mua tại nông thôn, miền núi, biên giới... không cao nên phương án thu hút đầu tư này chưa mang lại kết quả như mong muốn. Trong khi tại thành thị, các chợ có khả năng thu hút nguồn vốn từ xã hội hoá thì gặp những hạn chế về chính sách khuyến khích, thu hút nhà đầu tư hoặc không nhận được sự đồng thuận của tiểu thương, khiếu kiện kéo dài.
  Theo các chuyên gia kinh tế, từ khi hoạt động thương mại điện tử xuất hiện, hệ thống chợ truyền thống mất dần “ngôi vương” trong phân phối hàng hóa. 
  Cá biệt, có chợ truyền thống bị “đuối sức” trong cạnh tranh với siêu thị, cửa hàng tiện ích và thương mại điện tử nên chủ động đóng sạp. Còn lại, đại đa số chợ truyền thống đang tự nâng cấp, làm mới mình cho hợp với xu hướng tiêu dùng mới như: tự cách chỉnh trang lại chợ, làm mới nhà lồng, quầy sạp, đa dạng hàng hóa sản phẩm…. Ngoài ra, tiểu thương chợ truyền thống không ngừng giữ vững và nâng chất lượng sản phẩm để người tiêu dùng có thể lựa chọn, tin dùng hàng hóa của mình.
  Ngoài phương án làm mới về hình thức cùng chất lượng, tiểu thương vừa kết hợp bán hàng truyền thống và hiện đại. Hình thức bán hàng mới được các tiểu thương lựa chọn là bán hàng qua facebook, zalo, viber,… 
  Ngoài ra, để giữ nguồn khách hàng ổn định, nhiều tiểu thương tại chợ truyền thống hiện đã làm quen dần với việc ký kết hợp đồng dài hạn với các nhà sản xuất để có nguồn hàng chất lượng, nguồn gốc rõ ràng, an toàn vệ sinh thực phẩm đối với sản phẩm và có trách nhiệm với người mua. 

  Khuyến khích đầu tư phát triển chợ hiện đại, phù hợp với xu thế đi lên của thương mại điện tử, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm
  Bộ Công Thương đang đề nghị xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 02/2003/NĐ-CP và Nghị định số 114/2009/NĐ-CP về phát triển và quản lý chợ.  Bộ Công Thương cho biết, việc xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ nhằm mục đích: Khắc phục những vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn thi hành, hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác phát triển và quản lý chợ. Đồng thời, tận dụng mọi nguồn lực tạo điều kiện phát triển mạng lưới chợ theo hướng văn minh, hiện đại, bảo đảm an toàn thực phẩm, là kênh tiêu thụ hiệu quả, kết nối sản xuất và tiêu dùng.
  Dự kiến dự thảo Nghị định sẽ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 02/2003/NĐ-CP về: Chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển chợ (từ ngân sách nhà nước); chính sách ưu đãi, khuyến khích thu hút đầu tư xây dựng chợ… cho phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.
  Cụ thể, đối với chính sách: Quy định về đầu tư xây dựng chợ, Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi chính sách này theo hướng:
  Không quy định cụ thể loại chợ được đầu tư từ ngân sách địa phương, cho phép địa phương tự cân đối ngân sách đầu tư xét trên tính cấp thiết theo các quy định của pháp luật về đầu tư công.
Sửa đổi quy định về chính sách khuyến khích đầu tư phát triển chợ của các thành phần kinh tế, không viện dẫn cụ thể, do đó, đầu tư phát triển chợ của các thành phần kinh tế được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư và chính sách tín dụng, chính sách xã hội hóa đầu tư theo các quy định hiện hành.
  Đồng thời, bổ sung quy định về việc huy động phải có phương án cụ thể, công khai, được UBND cấp có thẩm quyền phê duyệt, xem xét đưa ra tỷ lệ phần trăm số vốn được huy động trước trong tổng vốn đầu tư xây dựng…
  Đối với chính sách: Về dự án đầu tư xây dựng chợ và bố trí các công trình trong phạm vi chợ: Để bảo vệ quyền lợi, hỗ trợ các thương nhân kinh doanh tại chợ bị ảnh hưởng do quá trình đầu tư xây dựng lại hoặc cải tạo, nâng cấp, sửa chữa lớn, Bộ Công Thương đề xuất như sau:
  Đối với các chợ đầu tư xây dựng lại hoặc cải tạo nâng cấp, sửa chữa lớn có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của thương nhân tại chợ, chủ đầu tư phải xây dựng phương án hỗ trợ di chuyển, bố trí chợ tạm và sắp xếp kinh doanh tại chợ tạm trong thời gian đầu tư xây dựng; phương án sắp xếp kinh doanh tại chợ sau khi xây dựng, cải tạo lại trình UBND cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trước đó, chủ đầu tư phải công bố công khai cho thương nhân đang kinh doanh tại chợ biết để đóng góp ý kiến, tạo sự đồng thuận cao, giúp chủ đầu tư hoàn thiện phương án…