Đến Sơn La tìm hiểu về chợ tình Mộc Châu

Cứ vào những ngày cuối tháng 8 và đầu tháng 9 ở Mộc Châu Sơn La lại bắt đầu rục rịch chuẩn bị cho phiên chợ tình và tết Độc Lập lớn nhất trong năm. Chợ tình ở Mộc Châu được tổ chức vào ngày 1/9 và kế sau đó là ngày 2/9 người dân sẽ tổ chức tết Độc Lập - một trong những ngày lễ quan trọng đối với người dân Mộc Châu, đặc biệt là những người dân tộc H'mông. 
 
Vào đêm và rạng sáng ngày 2/9, sau khi những chương trình vui chơi, ca nhạc, bắn pháo hoa kết thúc, người dân sẽ đổ về các đường chính ở thị trấn chính vì vậy mà chợ tình có thể diễn ra ở bất kì nơi đâu trên đường. Một lời khuyên dành cho những ai muốn thưởng thức trọn vẹn bầu không khí của phiên chợ tình chính là bạn nên ghé tới đây từ ngày 30/8, lúc này mọi người dân bắt đầu đi sắm sửa, tân trang rất nhộn nhịp đó!

Nguồn gốc của phiên chợ tình và tết Độc Lập này xuất phát từ ngày 2/9/1945 khi Bác Hồ độc Tuyên ngôn độc lập. Đây không chỉ là dịp có ý nghĩa đặc biệt đối với toàn thể đất nước mà với người dân tộc H'Mông còn nghèo khó cũng cũng rất mừng rỡ với tin này. Khi ấy, người Mông thường phải đi bộ mấy chục cây số để đến thị trấn để nghe tin. Khi trời nhá nhem tối cả trai và gái người Mông đều ngủ lại ở bên đường, trai một bên, gái một bên.
 
Trước vẻ đẹp đáng yêu, xinh xắn của những cô gái người Mông khiến các chàng trai không thể không say mê, họ liền sang trò chuyện, tán tỉnh nhau qua nhiều năm. Chợ tình Mộc Châu cũng được ra đời từ đó. Tết độc lập của người Mông từ đó còn trở thành nơi diễn ra những phiên chợ tình cực kì sôi động và thu hút không chỉ những người dân tộc Mông từ nhiều khác nhau mà ngay cả những vị khách du lịch cũng đặc biệt thích thú.
 
Nhắc đến chợ tình người ta thường sẽ nghĩ tới những phiên chợ nổi tiếng của Sapa hay Khau Vai mà quên mất rằng chợ tình Tây Bắc đầu tiên bắt nguồn ở ngay tại Mộc Châu. Phiên chợ này đặc biệt bởi không phải là nơi để người ta buôn bán, chợ tình là nơi để những đôi trai gái hẹn hò, tán tỉnh và kết thành đôi lứa.

Thú vị một điều, ngay cả với những người đã có vợ, chồng thì trong phiên chợ này họ sẽ được phép "ngoại tình" trong khoảng 1,2 ngày. Những người thời xưa yêu nhau nhưng không đến được với nhau thì có thể hẹn hò để tâm sự về cuộc sống của mỗi người, sau đó họ lại quay trở lại với với cuộc sống hàng ngày. 

Mặc dù chợ tình bắt đầu từ ngày 1/9 thế nhưng ngay từ 30/8 đã có rất nhiều người đổ về Mộc Châu, trong số đó còn có rất nhiều người từ những tỉnh thành khác như Hòa Bình, Yên Bái thậm chí ở Nghệ An ghé tới. Lúc này các chàng trai và những cô gái đều xúng xính trong những bộ trang phục dân tộc truyền thống và đi đến điểm hẹn. 
 
Vài tháng trước khi phiên chợ tình diễn ra, những cô gái độ tuổi xuân thì chuẩn bị cho mình những bộ váy xinh đẹp và rực rỡ nhất còn các chàng trai thì chăm chỉ tập luyện những điệu khèn hay nhất để thể hiện tình yêu của mình dành cho cô gái trong đêm chợ tình. Cứ như vậy hơn 70 năm trôi qua chợ tình ở Mộc Châu đã trở thành một trong những nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người dân nơi đây.

Khoảng thời gian trước khi diễn ra chợ tình hay lễ Tết lớn nhất của người dân H'mông, người dân khắp các thôn xóm bản làng thường chuẩn bị những tiết mục văn nghệ đặc sắc để trình diễn tại lễ hội. Thông thường, những chương trình ca múa nhạc sẽ tổ chức ở các thôn xã của từng bản làng tuy nhiên nơi đông đúc nhất mà du khách không nên bỏ qua chính là sân Trung tâm Hành chính huyện Mộc Châu - Tiểu khu 14 (Km 82)
 
Không dừng lại ở những tiết mục ca múa nhạc, đây cũng là dịp để cộng đồng dân tộc tổ chức những hoạt động truyền bá nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Tại Sân nhà Văn Hóa huyện Mộc Châu và Trung tâm Truyền thông - Văn hóa huyện Mộc Châu (sân 224 cũ) là nơi tổ chức hội trại và có một khu chợ nhỏ. Chính vì vậy mà đường đi đến 2 điểm này thường rất đông, thậm chí còn gây tắc đường nên bạn cần đến sớm một chút nhé! 

Chợ tình Mộc Châu còn diễn ra ở những trục đường chính ở khắp thị trấn. Các cô gái xúng xính trong váy áo thường đi thành từng tốp phía trên, ở dưới là những chàng trai đi theo để tán tỉnh, làm quen và kéo đi chơi. Xung quanh có những gian hàng bán những món đồ dân tộc ở hai bên đường để du khách tham quan và mua sắm. Chợ tình cứ như vậy diễn ra cho tới ngày hôm sau. 
 
Đặc biệt nhất trong phiên chợ tình ở Mộc Châu có lẽ phải kể tới chính là tục lệ bắt vợ của người Mông. Theo từ những người dân nơi đây kể lại tục bắt vợ đã có từ xa xưa. Nếu chàng trai thích cô gái thì sẽ bắt cô gái đó về nhà mình sống với chàng trai như vợ chồng trong vòng 3 ngày 3 đêm. Sau đó cửa buồng sẽ được mở ra, nếu cô gái ưng chàng trai thì sẽ ở lại còn không thì sẽ ra về. Và nếu cô lỡ có bầu sau 3 ngày này thì cũng không có ai trách, bởi vậy mà người Mông thường có tục lệ không để con đầu cúng tổ tiên là vì thế.
 
Tuy nhiên, do xã hội ngày càng hiện đại và tân tiến hơn nên tục bắt vợ cũng có nhiều thay đổi. Những chàng trai và cô gáio khi đã yêu nhau rồi thì họ mới được bắt về làm vợ. Sau khi đã bắt cô gái về chàng trai chỉ cần thông báo với người nhà vợ sau đó 2 người chính thức được làm vợ chồng, gia đình nào có điều kiện thì sẽ được tổ chức đám cưới trang trọng.